به نقل از «مهر»

ردپای جشن سده در شعر شعرای ۱۱۰۰ سال پیش

تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۴۰۱۴۵

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ دهم بهمن ماه هر سال روزی است که در آن جشن سده یکی از جشن‌های باستانی برگزار می‌شود. جشنی با هزاران سال قدمت و قدیمی تر از نوروز.

روایت‌های مختلفی درباره ریشه جشن سده وجود دارد. یکی اینکه می‌گفتند دهم بهمن روزی بوده که تعداد انسان‌ها روی کره زمین به عدد ۱۰۰ رسیده است.

دیگری آن است که می‌گویند دهم بهمن صدمین روز زمستان بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این جهت که اول آبان ماه را آغاز فصل سما و زمستانی شدن آب و هوا می دانسته‌اند. همچنین از روز دهم بهمن تا روز اول بهار هم صد روز مانده است.

این صد روز نه به احتساب روزها و حذف شب‌ها، بلکه چون آتش کشف شده است، شب‌ها هم مانند روزها گرم و روشن بوده و روز شمرده می شده است.

پس دهم بهمن را جشن سده نامیده‌اند. اما برخی می‌گویند که سده هیچ ارتباطی با عدد صد ندارد بلکه این واژه اوستایی به معنی طلوع است.

در هر حال جشن سده که جشن پیروزی نور بر تاریخی است با آغاز بهار و پایان زمستان جشن گرفته می‌شود.این جشن اکنون هم در میان زرتشتیان اهمیت زیادی دارد و جزو جشن‌های ملی زرتشتیان محسوب می‌شود.

به همین دلیل آتش افروزی کرده و برای آن هیزم‌های زیادی جمع می‌کنند و در یک مکان وسیع آتش می‌زنند. آنها دور آتش جمع می‌شوند و شادی می‌کنند.

خواندن شعر سده در شاهنامه، پرش از روی آتش، خوردن غذاها و تنقلات مخصوص و پوشیدن لباس‌های نو و رنگی بخشی از آداب این جشن است.

این جشن مهم در شهرهای یزد و کرمان در سطح گسترده‌ای برگزار می‌شود. این جشن که ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم دارد، باعث ایجاد همدلی، اتحاد ملی، تقویت روحیه ملی و حفظ تاریخ ایرانی می‌شود.

این رویداد که زمان بزرگداشت آن ۱۰ بهمن هر سال است، در ۱۵ آذر سال ۱۴۰۲ به صورت مشترک به نام ایران و تاجیکستان در شهر کاسان بررسی و ثبت فهرست جهانی یونسکو شد که بیست و چهارمین عنصر میراث ناملموس ایران در این سازمان به شمار می‌رود.

علیرضا حسن‌زاده مدیر پروژه ثبت جهانی سده و رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی در رخداد فرهنگی بزرگداشت ثبت جهانی جشن سده بیان کرد: نخستین چیزی که سده به ما می‌گوید دعوت به زیست سالاری است. هیچ مدل و الگویی از توسعه در جهان نیست که اگر بر پایه زیست سالاری نباشد به توسعه پایدار ختم شود.

در سرزمینی که جشن سده در آن برپا می‌شود نباید هوا آلوده باشد

وی افزود: آتش همچون آب، خاک و باد نماد روشنایی و پاکی است و باید بیندیشیم به اینکه در سرزمینی که جشن سده در آن برپا می‌شود نباید هوا آلوده باشد. نباید مازوت سوزانده شود، دریاچه‌ها خشک و رودخانه‌ها دچار آلودگی صنعتی باشند ما باید بیندیشیم به اینکه در سرزمینی که نوروز و سده جشن گرفته می‌شود مدل توسعه باید مورد بازاندیشی قرار گیرد.

حسن‌زاده با اشاره به مقوله دعوت به فرهنگ شادمانی افزود: سده یکی از چشم‌اندازهای فرهنگ شادمانی در ایران است. به فرهنگ شادمانی در ایران باید بیشتر بها دهیم از منظر گفتمانی در مورد فرهنگ شادمانی هنوز ابهاماتی در ایران وجود دارد.

باید یک توافق عام بر آمده از گفتگو در ایران شکل بگیرد و در این راه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و پژوهشگاه نقش کلیدی دارند که در این راستا پیشنهاد تدوین اطلس فرهنگ شادمانی را ارائه داده‌ایم.

وی با اشاره به مقوله دیپلماسی میراثی اظهار کرد: هر جا می‌خواهید برای ایجاد ارتباط پل بزنید میراث‌فرهنگی به کمک شما می‌آید، برایتان خندق و دیوار نمی‌کشد، حصارها را بالا نمی‌برد میراث‌فرهنگی به سمت گفتگو پنجره می‌گشاید. ما فعالان حوزه علوم میراثی گله‌مندیم که چرا نباید میراث‌فرهنگی مبنای یک دیپلماسی قدرتمند به عنوان دیپلماسی میراثی در جهان باشد.

مدیر پروژه ثبت جهانی سده در ادامه با دعوت از سیاستگذاران ایران برای اندیشیدن به سرمایه‌های فرهنگی این سرزمین گفت: ایران پل اتصال شرق و غرب بوده و فرهنگ ما پل‌های زیادی برای اتصال به دنیا دارد. ما می‌توانیم میراث‌فرهنگی را به پلی برای ارتباط ایران و جهان تبدیل کنیم.

رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی افزود: آئین‌های ایرانی در واقع نماد تنوع فرهنگی و همبستگی ملی‌اند و نمونه آن جشن سده است. از خراسان تا زرتشتیان ایران و … در پرونده سده نیز به حضور کلیمیان، آشوریان، مسیحیان و… اشاره شده تا داوران متوجه شوند که تمام ادیان برای همدیگر ارزش و احترام قائل‌اند.

حسن‌زاده با اشاره به اینکه جای منشور تنوع فرهنگی و همبستگی ملی در ایران خالی است و این یک حمایت جدی می‌طلبد افزود: این سرزمین دشمنانی دارد که یکپارچگی ایران برای آنها سنگین است باید نشان دهیم که دولت پایدار و هویت ایرانی هر دو به همزیستی و یگانگی اقوام ایرانی اعتقاد دارند.

دو جشن و یک اتفاق

فرزانه گشتاسپ دانشیار پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی نیز به جنبه‌هایی از برگزاری جشن سده اشاره کرده و معتقد است: در ایران همواره دو جشن با آتش‌افروزی بزرگ برگزار می‌شده است که ردپای اسطوره‌های کهن ایران باستان که به اوستا می‌رسد را در این جشن‌ها می‌توان یافت.

یکی از آنها سده و دیگری جشنی است که در روز اشتاد ماه آذر توسط زرتشتیان برگزار می‌شود و در تقویم خودشان همزمان با ۲۵ آذر بوده است. اگر بخواهیم این دو جشن را با یکدیگر مقایسه کنیم به سه وجه مشترک می‌رسیم که به ما نشان می‌دهند این دو جشن یک اتفاق هستند.

دانشیار پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه تصریح‌کرد: جشن سده متعلق به همه ایرانیان است البته شاید بتوان برای زرتشتیان عزیز نقش مراقبی خاصی را متصور شد برای پاسداری از این جشن ولی تمام ایران در آن سهیم هستند و باید تمام جزئیات آئینی جشن سده ثبت و ضبط شود و بی‌ربط نیست که این روز تعطیل عمومی اعلام شود تا همه ایرانیان در برگزاری این جشن سهیم باشند.

افشین نمیرانیان رئیس انجمن زرتشتیان تهران معتقد است: ما زرتشتی‌ها مفتخر هستیم به اینکه در طی سده‌های گذشته پاسبان بسیاری از آئین‌های کهن کشور بوده‌ایم، این را وظیفه خود می‌دانیم و به آن فخر نمی‌فروشیم زیرا از ته قلب این کار را انجام داده‌ایم.

وی با اشاره به ردپای برگزاری جشن سده در ۱۱۰۰ سال پیش در شعر شعرا گفت: متأسفانه برگزاری این مراسم کم کم در برهه‌ای از تاریخ به فراموشی سپرده شده است. امروز که خرسند هستیم از ثبت جهانی جشن سده بنظرم به طور ویژه باید از زرتشتیان کرمان تشکر کنیم زیرا که همواره به طور شایسته و متمرکزتر از شهرهایی همچون یزد و تهران این جشن را از سالهای دور برگزار می‌کردند.

کد خبر 6008850 فاطمه کریمی

منبع: مهر

کلیدواژه: زرتشت جشنواره آیینی و سنتی ثبت جهانی قوه قضاییه خبرگزاری مهر بیمارستان گاندی تهران شهرداری تهران تهران بارش باران هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ترافیک سازمان هواشناسی آتش سوزی تغییرات اقلیمی دستگیری شهر تهران پلیس راهور فرهنگ شادمانی میراث فرهنگی جشن سده ثبت جهانی دهم بهمن دو جشن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۴۰۱۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تنفس زمین نیازمند آگاهی/ ردپای انسان در نابودی محیط زیست

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: زمین پاک، نویدبخش آینده روشن و به دور از آلاینده‌، رویایی دور اما شیرین برای بشریت در دوره مدرن حاضر است، اگر مراقبت از زمین تبدیل به تفکر رایج جوامع شود، هر روز، روز زمین پاک و یادآوری اهمیت نگهداری و حفظ منابع خدادادی و ارزشمند است.

آگاهی بخشی به مردم در حوزه حفظ و نگهداری اهمیت ذخایر طبیعی و مساله پاک کردن زمین از آلودگی‌ها یک رسالت دیرینه بین اقوام و ملل است.

احترام گذاشتن به طبیعت هم یک رسم دیرینه اهالی زمین است و در برخی مناطق جهان پرستش و احترام به مادر طبیعت به دلیل بخشیدن تحفه زمین، آب و خاکی که در اختیار ما قرار داده یک ارزش دینی محسوب می‌شود.

امروزه اما سهل انگاری و انفجار جمعیتی و توسعه صنایع، مساله آلودگی زمین را تبدیل به یک دغدغه و بحران زیست محیطی کرده است.

میزان زباله و آلاینده‌های تولیدی توسط صنایع در سراسر جهان تبدیل به مساله اول جهان در حال توسعه امروز شده که بزرگترین خطر هم برای زمین لحاظ کردن همین امر است.

در حال حاضر تنها ظرفیت برای ادامه حیات همین کره خاکی یعنی زمین است که موجودات زیادی از جمله انسان را در دل خود قرار داده و یکی از بزرگترین عوامل خطرزا و نابود کننده زمین هم وجود انسان‌ها است.

جلوگیری از قطع درختان و افزایش کمربند سبز دور زمین، دفع و بازسازی اصولی زباله‌ها و جلوگیری از انباشت آنها و مصرف بهینه و درست آب و نگهداری از فرسایش خاک از مهم‌ترین عوامل افزایش طول عمر زمین خواهد بود.

وجود ۳۷۴ هزار هکتار جنگل در کردستان

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: استان کردستان دارای ۳۷۴ هزار هکتار جنگل طبیعی و دست کاشت است.

بهزاد شریفی‌پور بیان کرد: این استان همچنین دارای یک میلیون و ۴۱۴ هزار هکتار مرتع و ۱۴ هزار خانوار بهره‌بردار جنگلی و ۶۷ هزار خانوار بهره‌بردار مرتعی است.

وی افزود: استان کردستان در اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در چهار سال سهم تولید سالانه سه میلیون نهال و جمعاً ۱۲ میلیون نهال در سال را اجرایی کرده‌است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان بیان کرد: قسمتی از این تولیدات برای توسعه و غنی‌سازی در عرصه‌های جنگلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شریفی‌پور اذعان کرد: سال ۱۴۰۲ بیش از سه میلیون نهال تولید و توزیع شد که بر اساس دستورالعمل‌های صادره تمامی محل‌های کاشت در سامانه «ساتک» به صورت مختصات مکان محور قابل رصد است.

وی عنوان کرد: این اداره کل در اجرای قانون هوای پاک قسمت اعظمی از تولیدات به شهرداری‌ها و دهیاری‌های سطح استان جهت توسعه غنی‌سازی پارک‌ها و بوستان‌های شهری و روستایی اختصاص داده است.

کاشت نهال و افزایش درخت، یعنی افزایش پوشش سبز و کمربند سبز در جهان موجب تنفس بهتر زمین خواهد شد، هر چند مراقبت از این کمربند سبز هم نیازمند همت همگانی است تا در مقابل آسیب‌های مختلف از جمله قطع درختان و جلوگیری از آتش‌سوزی از این ثروت جهان بخش حراست کرد.

آتش‌سوزی عامل تخریب منابع طبیعی

مسؤول روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی کردستان هم اظهار کرد: آتش‌سوزی یکی از عوامل مهم تخریب عرصه‌های منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع است.

پیمان فتاحی افزود: در صورت وقوع حریق، خسارات سنگین و جبران‌ناپذیری به این منابع ارزشمند و خداداد ملی وارد می‌شود.

وی بیان کرد: به‌منظور پیشگیری از وقوع این پدیده‌ی مخرب در جنگل‌ها و مراتع این خطه سرسبز همکاری و مساعدت آحاد مردم حائز اهمیت و امری بسیار مهم و ضروری است.

فتاحی عنوان کرد: با افزایش دما و خشکی هوا، احتمال وقوع آتش‌سوزی در محیط‌های طبیعی افزایش یافته است و رعایت کردن برخی نکات از جمله رها نکردن ته سیگار و پرهیز از رهاسازی زباله در طبیعت، به دلیل اینکه برخی اشیا مانند عدسی عمل کرده و موجب آتش‌سوزی می‌شود، دارای اهمیت بوده و لازم است همگان بر انجام آن اهتمام ورزند.

بازیافت یا بازگردش انرژی و مواد هم می‌تواند دگرگونی و تحول شگرفی ایجاد کند، روشی خردمندانه که در نگهداری بهتر از زمین مؤثر است.

قطعاً افزایش جمعیتی جهان و بهره‌برداری بی‌رحمانه و بدون توقف از منابع و ذخایر، همچنین گسترش صنایع استفاده از مواد مصرفی را ده برابر و در مقابل هم ضایعات و پسماندها هم افزایش یافته که همین امر آینده زمین را به مخاطره می‌گذارد.

بازیافت مواد یکی از مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از هدر رفت عمر زمین و کنترل مصرف منابع و ذخایر است.

آسیب نزدن به زمین و محیط پیرامون ما حائز اهمیت‌ترین بحث حول محور نگهداری و افزایش طول عمر سکنا گزیدن در زمین است و آسیب به چرخه طبیعت در نهایتاً به خود ما آسیب می‌رساند.

ورود فاضلاب روستاها به رودخانه‌ها به محیط زیست آسیب می‌زند

مدیرکل محیط زیست کردستان هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: حوادث طبیعی از جمله آتش‌سوزی و حریق تنوع زیستی را از بین می‌برد و همچنین ورود فاضلاب روستاها به رودخانه و آبراهه‌ها، انباشت فضولات دامی در کنار آب‌ها و واژگونی تانکر سوخت از عوامل آسیب رسان به خاک و محیط زیست است.

اقبال حمیدی اعلام کرد: خودروهای فرسوده هم بخش دیگر از معضلات استان بویژه در شهر سنندج است.

وی خاطرنشان کرد: در بحث صنایع به دلیل کمتر صنعتی بودن کردستان آلودگی محیطی کمتری در این بخش ایجاد می‌شود.

وی با بیان اینکه در حوزه پسماند و زباله‌ها وفق ماده ۲۳ قانون مدیریت پسماند، نظارت و مسؤولیت حسن اجرای این قانون برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است، عنوان کرد: معضل اصلی استان پسماند زباله‌ها و نامناسب بودن جایگاه آنها است که تبدیل به یک شرایط نامناسب شده است.

مدیرکل محیط زیست کردستان گفت: تا زمانی که شهرداری‌ها اولویت کار خود را ساماندهی پسماند قرار ندهند این مشکل حل نمی‌شود و باید دفن اصولی و تفکیک آن از مبدا انجام شود تا زباله گردها هم به طور مخاطره انگیز و غیر بهداشتی این کار را انجام ندهند.

حمیدی بیان کرد: ۳۰ درصد زباله‌ها قابل بازیافت هستند و باید زمینه انجام این کار توسط شهرداری و در منازل صورت گیرد تا محل جولان سگ‌های ولگرد نشود.

وی افزود: همچنین در خصوص ماده ۲۳ اداره کل حفاظت محیط زیست ضمن تشکیل جلسات کارگروه استانی و شهرستانی به صورت مستمر، با دستگاه‌ها و واحدهایی صنعتی، معدنی و خدماتی را که در زمینه مدیریت اصولی پسماند کوتاهی و یا تخلف انجام داده‌اند برخورد و مصداق آن ارجاع چندین شهرداری سطح استان به مراجع قضائی جهت اجرای قانون و جریمه واحدهای متخلف در این زمینه بوده است.

حمیدی بیان کرد: دستگاه‌های متولی پسماند مسؤولیت تفکیک و بازیافت پسماندها را دارند که در واحدهای تولیدی و صنعتی و حتی معدنی بدلیل ارزش ذاتی پسماند تقریباً تمام و یا قسمت اعظم پسماند تولیدی این واحدها بازیافت می‌شود اما مشکل اصلی در بحث تفکیک و بازیافت پسماندها مربوط به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها است.

مدیرکل محیط زیست کردستان ادامه داد: نبود دغدغه، ضعف اعتباری شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، نداشتن برنامه منسجم شهرداری برای مدیریت اصولی و تفکیک از مبدا زباله، جمع‌آوری و انتقال آن، نبود تجهیزات لازم برای انتقال و دفن و دفع زباله در جایگاه‌های زباله شهرها و نبود پرسنل تخصصی مدیریت پسماند ساماندهی پسماند در استان را با مشکل حاد مواجه کرده است.

حمیدی بیان کرد: در حال حاضر جایگاه زباله شهر بانه قسمت قابل توجهی از پسماند را در محل جایگاه زباله بازیافت کرده و شهرداری سنندج هم در حال مکان یابی و راه اندازی مجدد کارخانه کمپوست است.

ایجاد کمربند سبز راهی برای داشتن هوای پاک

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: اقدامات خاصی از جمله فنس کشی و ایجاد کمربند سبز، واگذاری خدمات دفن به بخش خصوصی و ارسال طرح تفکیک از مبدا پسماندهای خشک قابل بازیافت در سنندج برای ارتقای وضعیت جایگاه دفن پسماند شهری انجام شده است.

شکور صلواتی افزود: برای رفع مشکلات و چالش‌های محل‌های دفن پسماند برای جذب اعتبارات از محل ۱۲ هزار میلیارد تومان بند و قانون بودجه ششم کشور از طریق سازمان شهرداری‌ها منتظر نتیجه پیگیری‌ها و واریز این اعتبارات هستیم.

وی گفت: شهرداری در راستای اهداف زیست محیطی و جلوگیری از آلودگی، حفظ منابع طبیعی و … اقدام به پذیرش پسماندهای ویژه، عفونی و صنعتی و روستایی (به شعاع ۲۰ کیلومتری سنندج) در محل دفن کرده در حالی که هیچ مسؤولیتی در خصوص آن ندارد.

صلواتی بیان کرد: باید با توجه به اهمیت قابلیت انفجار یا اشتعال و در کل خطرزایی پسماندهای ویژه به منظور تدقیق الگوهای ارائه شده جهت تحقق بهینه قانون مدیریت پسماندها، برای اجرای ماده ۲۲ آئین نامه، ضمن تعیین محل دفن پسماندهای ویژه، از آلودگی‌های زیست محیطی و مشکلات متعاقب آن جلوگیری شود.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری سنندج عنوان کرد: شرح «ممنوعیت فعالیت‌های خدمات دفن» در محل دفن کنونی پسماندهای شهرستان سنندج کمکی به رفع مشکلات زیست محیطی شهرستان نخواهد کرد.

وی خاطرنشان کرد: شهرداری سنندج و سازمان مدیریت پسماند در سال ۱۳۹۸ با بهره‌گیری از مشاورین ذی‌صلاح زیست محیطی اقدام به مکان‌یابی و طراحی محل دفن جدید پسماندهای شهری کرد که مجدداً علیرغم اظهارات مبنی بر اینکه «بهره‌برداری از محل دفن کنونی منوط به رعایت شرایطی بوده و جابجایی محل دفن، انتشار آلودگی را به‌همراه خواهد داشت» مجدداً محل دفن کنونی مورد تأیید قرار گرفت.

بی‌توجهی انسان بزرگترین تهدید کره خاکی

اقبال عبدی یک کوهنورد کردستانی و فعال زیست محیطی هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: بزرگترین تهدید کره خاکی، انسان‌های با تکبر زیاد هستند.

وی گفت: دوستی با محیط زیست باید از کودکی و در خانه و مدرسه به فرزندانمان آموزش داده شود تا در بزرگسالی این رابطه با طبیعت نهادینه و تبدیل به فرهنگ و عرف و عادت شود.

وی عنوان کرد: با عدم مراقبت از زمین رفته رفته انرژی‌ها رو به افول گذاشته و زمین پاک از بین رفته آب و آسمان هم کثیف خواهند شد.

قطعاً آموزش ابتدایی تأثیر قابل توجهی در تقویت فرهنگ زیست محیطی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار خواهد داشت که آحاد جامعه موظف به رعایت آن هستند.

در قانون اساسی ایران و در اصل پنجاه آن در مورد اهمیت محیط زیست آمده است: در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می‌شود.

برای داشتن زمین پاک، آسمان آبی و رودخانه‌های خروشان بی آلاینده باید در حد توان همه دنیا تلاش کنند.

کد خبر 6088319